AFISI YA MAKAMO WA PILI WA RAIS
KAMISHENI YA KUKABILIANA NA MAAFA ZANZIBAR
MFUMO WA USIMAMIZI WA MAAFA
✶ kutakua na upepo kubwa maeneo ya bahari ✶ ✶ jua kali kwa maeneo ya mjini magharib ✶ ✶ hali ya jua kali kwa baadhi ya maeneo ✶ ✶ upepo kubwa katika baadhi ya maeneo ✶ ✶ mvua kubwa katika baadhi ya maeneo ✶
Elimu na Mafunzo
Jifunze zaidi kuhusu maafa na usimamizi wa maafa
Kuhusu Ajali za anga
MAJANGA MBALI MBALI YANAYO IKUMBA DUNIA PAMOJA NA VISABABISHI NA MADHARA YAKE NA NJIA ZA KUKABILIANA NAYO.
1. AJALI ZA ANGA:
Ni matukio ya ghafla ambapo ndege inapata hitilafu au matatizo wakati wa kuruka, kuruka juu, au kutua, na kusababisha uharibifu wa mali, majeruhi, au vifo.
🔹 Ajali ya ndege ni tukio lisilotarajiwa linalohusisha uharibifu au upotevu wa ndege na kuathiri abiria, wafanyakazi, au watu walioko ardhini.
⚙️ Sababu 5 za Ajali za Ndege
1. Hitilafu za kiufundi – mfano: injini kushindwa kufanya kazi.
2. Makosa ya rubani – mfano: kupoteza mwelekeo au kushindwa kutua salama.
3. Hali mbaya ya hewa – upepo mkali, radi, au ukungu mkubwa.
4. Migongano na vitu – ndege kugonga ndege nyingine au ndege kugonga mlima.
5. Shambulio la kigaidi au hujuma – mfano: kulipuliwa kwa makusudi.
⚠️ Madhara 4 ya Ajali za Ndege
1. Vifo na majeruhi ya watu walioko ndani ya ndege au ardhini.
2. Uharibifu mkubwa wa ndege na mali nyingine.
3. Hofu na mshtuko wa kiakili kwa manusura na familia.
4. Hasara ya kiuchumi kwa mashirika ya ndege na taifa.
📍 Mfano wa Ajali za Ndege
• Ajali ya Precision Air (Tanzania, 2022): Ndege ilianguka ndani ya Ziwa Victoria karibu na uwanja wa ndege wa Bukoba, ikisababisha vifo vya watu 19. Hali mbaya ya hewa ilitajwa kuwa chanzo.
• Ajali ya ndege ya Air Tanzania (1996): Ilianguka wakati wa kutua Mwanza, ilisababisha majeruhi na uharibifu mkubwa.
🛠️ Njia 5 za Kuzuia Ajali za Ndege
1. Ukaguzi wa mara kwa mara wa ndege na vifaa vyake.
2. Mafunzo ya hali ya juu kwa marubani na wahudumu wa ndege.
3. Kutumia teknolojia ya kisasa ya urambazaji na utabiri wa hali ya hewa.
4. Uboreshaji wa viwanja vya ndege – miundombinu salama ya kutua na kuruka.
5. Ulinzi mkali dhidi ya ugaidi na hujuma kwenye viwanja vya ndege
1. AJALI ZA ANGA:
Ni matukio ya ghafla ambapo ndege inapata hitilafu au matatizo wakati wa kuruka, kuruka juu, au kutua, na kusababisha uharibifu wa mali, majeruhi, au vifo.
🔹 Ajali ya ndege ni tukio lisilotarajiwa linalohusisha uharibifu au upotevu wa ndege na kuathiri abiria, wafanyakazi, au watu walioko ardhini.
⚙️ Sababu 5 za Ajali za Ndege
1. Hitilafu za kiufundi – mfano: injini kushindwa kufanya kazi.
2. Makosa ya rubani – mfano: kupoteza mwelekeo au kushindwa kutua salama.
3. Hali mbaya ya hewa – upepo mkali, radi, au ukungu mkubwa.
4. Migongano na vitu – ndege kugonga ndege nyingine au ndege kugonga mlima.
5. Shambulio la kigaidi au hujuma – mfano: kulipuliwa kwa makusudi.
⚠️ Madhara 4 ya Ajali za Ndege
1. Vifo na majeruhi ya watu walioko ndani ya ndege au ardhini.
2. Uharibifu mkubwa wa ndege na mali nyingine.
3. Hofu na mshtuko wa kiakili kwa manusura na familia.
4. Hasara ya kiuchumi kwa mashirika ya ndege na taifa.
📍 Mfano wa Ajali za Ndege
• Ajali ya Precision Air (Tanzania, 2022): Ndege ilianguka ndani ya Ziwa Victoria karibu na uwanja wa ndege wa Bukoba, ikisababisha vifo vya watu 19. Hali mbaya ya hewa ilitajwa kuwa chanzo.
• Ajali ya ndege ya Air Tanzania (1996): Ilianguka wakati wa kutua Mwanza, ilisababisha majeruhi na uharibifu mkubwa.
🛠️ Njia 5 za Kuzuia Ajali za Ndege
1. Ukaguzi wa mara kwa mara wa ndege na vifaa vyake.
2. Mafunzo ya hali ya juu kwa marubani na wahudumu wa ndege.
3. Kutumia teknolojia ya kisasa ya urambazaji na utabiri wa hali ya hewa.
4. Uboreshaji wa viwanja vya ndege – miundombinu salama ya kutua na kuruka.
5. Ulinzi mkali dhidi ya ugaidi na hujuma kwenye viwanja vya ndege
Kuhusu Ajali za Baharini
. AJALI ZA BAHARINI:
Ni matukio ya ghafla na ya hatari yanayotokea kwenye maji kama bahari au ziwa, yakihusisha vyombo vya usafiri wa majini. Kwa mfano: Ajali ya meli ya MV Bukoba nchini Tanzania mwaka 1996.
Sababu zinazo changia kutokea kwa ajali za baharini:
1. Kuweka abiria au mizigo kupita uwezo wa chombo.
2. Hali mbaya ya hewa baharini kama mawimbi makubwa.
3. Uzembe au ujuzi mdogo wa nahodha.
4. Hitilafu ya mitambo ya meli.
5. Kukosekana kwa vifaa vya usalama wa majini.
Madhara ya ajali za baharini:
1. Vifo vya abiria na wafanyakazi.
2. Upotevu wa mali na mizigo.
3. Kuchafuka kwa mazingira ya bahari.
4. Kupungua kwa imani ya wananchi kwa usafiri wa maji.
Hatua za kuchukua ili kupunguza madhara yanayo sababishwa na ajali za maji:
1. Kudhibiti idadi ya abiria na mizigo.
2. Kufundisha na kuidhinisha nahodha kitaaluma.
3. Kukagua meli mara kwa mara.
4. Kuweka vifaa vya kujiokoa kama life jackets.
5. Kutoa tahadhari ya hali ya hewa kwa wakati.
3. AJALI ZA BARABARANI: Ni matukio ya ghafla na yasiyo tegemewa yanayo tokea barabarani kati ya vyombo vya usafiri kama vile (magari, pikipiki na baiskeli) na watu au Wanyama na kusababisha majeraha, vifo na hata uharibifu wa mali.
Mfano: Ajali ya basi la Shabiby mkoani Manyoni mwaka 2017.
Visababishi vya ajali za barabarani:
1. Mwendo kasi kupita kiwango.
2. Ulevi au utumiaji wa dawa za kulevya kwa madereva.
3. Miundombinu mibovu ya barabara.
4. Kutovaa mikanda ya usalama au helmeti.
5. Uchovu wa madereva wa safari ndefu.
Madhara ya ajali za barabarani:
1. Vifo na ulemavu wa kudumu.
2. Uharibifu wa magari na mali.
3. Msongamano wa magari.
4. Gharama kubwa za matibabu na fidia.
Njia za kutatua ajali za barabarani:
1. Kuweka kamera na faini kwa wanaovunja sheria.
2. Elimu kwa madereva kuhusu usalama barabarani.
3. Matengenezo ya barabara na alama za tahadhari.
4. Ukaguzi wa magari kabla ya safari.
5. Sheria kali dhidi ya madereva wazembe.
Ni matukio ya ghafla na ya hatari yanayotokea kwenye maji kama bahari au ziwa, yakihusisha vyombo vya usafiri wa majini. Kwa mfano: Ajali ya meli ya MV Bukoba nchini Tanzania mwaka 1996.
Sababu zinazo changia kutokea kwa ajali za baharini:
1. Kuweka abiria au mizigo kupita uwezo wa chombo.
2. Hali mbaya ya hewa baharini kama mawimbi makubwa.
3. Uzembe au ujuzi mdogo wa nahodha.
4. Hitilafu ya mitambo ya meli.
5. Kukosekana kwa vifaa vya usalama wa majini.
Madhara ya ajali za baharini:
1. Vifo vya abiria na wafanyakazi.
2. Upotevu wa mali na mizigo.
3. Kuchafuka kwa mazingira ya bahari.
4. Kupungua kwa imani ya wananchi kwa usafiri wa maji.
Hatua za kuchukua ili kupunguza madhara yanayo sababishwa na ajali za maji:
1. Kudhibiti idadi ya abiria na mizigo.
2. Kufundisha na kuidhinisha nahodha kitaaluma.
3. Kukagua meli mara kwa mara.
4. Kuweka vifaa vya kujiokoa kama life jackets.
5. Kutoa tahadhari ya hali ya hewa kwa wakati.
3. AJALI ZA BARABARANI: Ni matukio ya ghafla na yasiyo tegemewa yanayo tokea barabarani kati ya vyombo vya usafiri kama vile (magari, pikipiki na baiskeli) na watu au Wanyama na kusababisha majeraha, vifo na hata uharibifu wa mali.
Mfano: Ajali ya basi la Shabiby mkoani Manyoni mwaka 2017.
Visababishi vya ajali za barabarani:
1. Mwendo kasi kupita kiwango.
2. Ulevi au utumiaji wa dawa za kulevya kwa madereva.
3. Miundombinu mibovu ya barabara.
4. Kutovaa mikanda ya usalama au helmeti.
5. Uchovu wa madereva wa safari ndefu.
Madhara ya ajali za barabarani:
1. Vifo na ulemavu wa kudumu.
2. Uharibifu wa magari na mali.
3. Msongamano wa magari.
4. Gharama kubwa za matibabu na fidia.
Njia za kutatua ajali za barabarani:
1. Kuweka kamera na faini kwa wanaovunja sheria.
2. Elimu kwa madereva kuhusu usalama barabarani.
3. Matengenezo ya barabara na alama za tahadhari.
4. Ukaguzi wa magari kabla ya safari.
5. Sheria kali dhidi ya madereva wazembe.
Kuhusu Ajali za Barabarani
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Kimbunga
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Kudidimia kwa ardhi
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Kukatika kwa umeme kwa muda mrefu
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Mafuriko
MAFURIKO
Mafuriko ni hali ya mvua kubwa inayosababisha mafuriko, ambapo maji yanatoka kwenye mto, ziwa, au maji mengine na kujaa kwenye maeneo ambayo hayajazoea kuwa na maji. Mafuriko yanaweza kusababishwa na sababu mbalimbali na yana madhara makubwa kwa mazingira, maisha ya watu, na mali.
Sababu za Mafuriko:
1. Mvua kubwa
2. Uharibifu wa Mazingira
3. Ujenzi wa Maeneo ya Maji
4. Mabadiliko ya Tabianchi (Climate Change):
Njia za Kuepuka Mafuriko:
Ujenzi wa Miundombinu Bora:
Kupanda Misitu na Kuweka Maeneo ya Kijani:
Kuepuka ujenzi wa Maeneo Kando ya Mito:
Marekebisho ya Tabianchi:
Elimu na Uhamasishaji wa Jamii:
Kutunza Mito na mitaro ya Maji:
Ufuatiliaji Wa Utabiri wa Hali ya Hewa
Mafuriko ni hali ya mvua kubwa inayosababisha mafuriko, ambapo maji yanatoka kwenye mto, ziwa, au maji mengine na kujaa kwenye maeneo ambayo hayajazoea kuwa na maji. Mafuriko yanaweza kusababishwa na sababu mbalimbali na yana madhara makubwa kwa mazingira, maisha ya watu, na mali.
Sababu za Mafuriko:
1. Mvua kubwa
2. Uharibifu wa Mazingira
3. Ujenzi wa Maeneo ya Maji
4. Mabadiliko ya Tabianchi (Climate Change):
Njia za Kuepuka Mafuriko:
Ujenzi wa Miundombinu Bora:
Kupanda Misitu na Kuweka Maeneo ya Kijani:
Kuepuka ujenzi wa Maeneo Kando ya Mito:
Marekebisho ya Tabianchi:
Elimu na Uhamasishaji wa Jamii:
Kutunza Mito na mitaro ya Maji:
Ufuatiliaji Wa Utabiri wa Hali ya Hewa
Kuhusu Maporomoko ya Ardhi
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Maradhi ya miripuko (Kipindupindu, COVID-19, n.k)
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Maradhi ya wanyama
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Mengineyo
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Migogoro ya kijamii
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Miripuko ya Gesi (Gas explosions)
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Moto
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Radi
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Sumu katika vyakula
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Tetemeko la ardhi
TETEMEKO LA ARDHI
Tetemeko la ardhi: ni mtikisiko wa ghafla wa ardhi unaotokea kutokana na nguvu za ndani ya dunia, hususan kutokana na mihamko ya miamba katika tabaka la chini la ardhi (mantle na crust). Hili ni janga la asili linaloweza kusababisha uharibifu mkubwa wa mali na kupoteza maisha.
Sababu za Tetemeko la Ardhi
1. Migongano ya sahani za ardhi (tectonic plates):
Sahani hizi hupishana, kugongana au kusuguana. Msuguano huu hutokeza nishati ambayo huachiliwa kwa ghafla, na kusababisha mtikisiko wa ardhi.
2. Mlipuko wa volkeno:
Wakati volkeno inapolipuka, inaweza kuchochea tetemeko la ardhi.
3. Kusagika kwa miamba ndani ya ardhi:
Msukumo mkubwa unaweza kuvunja miamba na kuachilia nishati.
4. Shughuli za binadamu (zisizo za kawaida):
Kama vile uchimbaji mkubwa wa madini, majaribio ya nyuklia ardhini, au kujaza maji kwenye mabwawa makubwa.
Jinsi ya kuepuka/ Kujikinga na Tetemeko la Ardhi kabla na baada ya tetemeko
Hatuwezi kuepuka tetemeko la ardhi kutokana na sababu za kimaumbile lakini tunaweza kuepuka kutokana na shughuli zinazofanywa na wanaadamu haswa zile zinazohusisha matumizi ya ardhi yasio sahihi.
1. Epuka uchimbaji wa mchanga katika maeneo yasio rasmin
2. puka uchimbaji wa madini usiozingatia utaratibu na viwango
3. Baki eneo salama wakati wa tetemeko kama vile chini ya meza imara
Tetemeko la ardhi: ni mtikisiko wa ghafla wa ardhi unaotokea kutokana na nguvu za ndani ya dunia, hususan kutokana na mihamko ya miamba katika tabaka la chini la ardhi (mantle na crust). Hili ni janga la asili linaloweza kusababisha uharibifu mkubwa wa mali na kupoteza maisha.
Sababu za Tetemeko la Ardhi
1. Migongano ya sahani za ardhi (tectonic plates):
Sahani hizi hupishana, kugongana au kusuguana. Msuguano huu hutokeza nishati ambayo huachiliwa kwa ghafla, na kusababisha mtikisiko wa ardhi.
2. Mlipuko wa volkeno:
Wakati volkeno inapolipuka, inaweza kuchochea tetemeko la ardhi.
3. Kusagika kwa miamba ndani ya ardhi:
Msukumo mkubwa unaweza kuvunja miamba na kuachilia nishati.
4. Shughuli za binadamu (zisizo za kawaida):
Kama vile uchimbaji mkubwa wa madini, majaribio ya nyuklia ardhini, au kujaza maji kwenye mabwawa makubwa.
Jinsi ya kuepuka/ Kujikinga na Tetemeko la Ardhi kabla na baada ya tetemeko
Hatuwezi kuepuka tetemeko la ardhi kutokana na sababu za kimaumbile lakini tunaweza kuepuka kutokana na shughuli zinazofanywa na wanaadamu haswa zile zinazohusisha matumizi ya ardhi yasio sahihi.
1. Epuka uchimbaji wa mchanga katika maeneo yasio rasmin
2. puka uchimbaji wa madini usiozingatia utaratibu na viwango
3. Baki eneo salama wakati wa tetemeko kama vile chini ya meza imara
Kuhusu Tsunami
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Ugaidi (Terrorism)
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Ukame
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Umwagika kwa Mafuta (Oil spills)
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kuhusu Wadudu waharibifu
Hakuna maelezo yaliyopatikana kwa tukio hili kwa ajili ya elimu na mafunzo.
Kwa maswali yoyote ya kiteknolojia, tafadhali wasiliana na Timu ya Usaidizi wa ICT kupitia:
info@maafaznz.go.tz
Haki zote zimehifadhiwa © 2025 ZDMC. Toleo la Mfumo wa ZDMIS 1.0.0